CIRILLO DELL’ANTONIO – KARKONOSKI ARTYSTA RZEŹBIARZ
– WYKONAWCA SZOPKI BOŻONARODZENIOWEJ
W bogatych zbiorach Muzeum Karkonoskiego, oprócz prac malarskich artystów z kręgu Stowarzyszenia Świętego Łukasza, znajdują się również rzeźby pedagogów i uczniów Szkoły Rzemiosł Artystycznych w Cieplicach. Najznakomitszym artystą tej grupy twórczej był Cirillo dell’Antonio, który w uczelni tej spędził 36 lat pełnych sukcesów twórczych.
Dell’Antonio urodził się w 1876 roku w małej miejscowości Moena w południowym Tyrolu, na pograniczu Austrii i Włoch – stąd też włosko brzmiące imię i nazwisko, w pobliżu Innsbrucku. Jego artystyczna droga nie wiodła przez renomowane wówczas akademie sztuk pięknych w Monachium, Berlinie czy Paryżu, ani też przez pracownie znanych twórców. Kształcił się w prowincjonalnym środowisku, a jego nauka przypominała raczej opanowanie rzemiosła niż zgłębianie tajników czy teorii artystycznych. Początkowo w kuźni ojca nauczył się kowalstwa i odlewnictwa metalu. Później terminował u producenta dewocjonaliów, ucząc się rytownictwa i rzeźby w drewnie. Prawdziwego snycerstwa nauczył się u swego przyszłego teścia Morodera-Lusenberga w Gröden. Ciekawe doświadczenie wyniósł pracując już jako mistrz w pracowni rzeźbiarza i konstruktora organów kościelnych – Franza Martiniera.
W prowincjonalnym Tyrolu był poza znaczącymi nurtami ówczesnej sztuki europejskiej, jednak dzięki pracowitości, nabytej biegłości technicznej a przede wszystkim niewątpliwemu talentowi wyrósł ponad środowiskową przeciętność. W latach 1898-1902 odbył kilka podróży artystycznych do Monachium, Wenecji i północnych Włoch, gdzie po raz pierwszy zetknął się z lansowanymi kierunkami w sztuce przełomu wieków, głównie z secesją.
W 1903 roku Cirillo dell’Antonio otrzymał od profesora Waldego, pierwszego dyrektora Holzschnitschule (Szkoły Rzemiosł Artystycznych) w Cieplicach koło Jeleniej Góry, propozycję podjęcia pracy nauczycielskiej w tej placówce, którą zresztą skwapliwie przyjął. W ten sposób związał się ze szkołą na wiele lat: do 1920 roku jako nauczyciel rzeźby figuralnej, a później, do 1940, jako jej dyrektor. Mieszkał w Cieplicach do 1945 roku, tak więc na Dolnym Śląsku spędził najbardziej twórczy okres swego życia. Był cenionym pedagogiem i równocześnie wszechstronnym artystą. Jego specjalnością była rzeźba w drewnie – snycerstwo, ale tworzył również w kamieniu oraz odlewał w brązie i żeliwie.
Zajmował się kompleksowymi projektami urbanistycznymi (np. cmentarz w Cieplicach, cmentarze wojenne w Karpatach od Przemyśla po Krynicę – w latach 1914-1918) i całościowymi projektami architektonicznymi budowli sakralnych wraz z ich wystrojem i wyposażeniem. Do dziś zachowała się m.in. statua Serca Pana Jezusa w bocznym ołtarzu kościoła pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny w Karpaczu. Był autorem dwóch cennych podręczników: „Anatomii dla artystów” (1915 r.) oraz „Sztuki snycerstwa” (1919 r.). Wykonał około 200 medalionów portretowych i plakiet o treści religijnej. Ważną w twórczości Cirilla dell’Antonio była tematyka religijna. Jej korzenie tkwiły w głębokiej wierze katolickiej samego artysty, który zresztą ostatnie lata życia spędził w klasztorze Sankt Irminen w Trewirze. Głównym motywem prac religijnych dell’Antonio jest postać Odkupiciela: od zwiastowania, narodzin i pokłonu pasterzy po ukrzyżowanie, zdjęcie
z krzyża i opłakiwanie. We wszystkich dziełach dominuje nastrój skupienia, swoistej melancholii i smutku.
W swojej twórczości Cirillo dell’Antonio stosował wielorakie techniki artystyczne: był autorem małych form plastycznych – szopek bożonarodzeniowych, ale wykonywał też monumentalne drewniane posągi postaci biblijnych.
Cirillo dell’Antonio stworzył specjalny śląski typ szopek bożonarodzeniowych. Tradycję szopek swojej południowo-tyrolskiej ojczyzny wzbogacił o współczesne śląskie typy. Szopki te, zgodnie z tradycją szkoły (Szkoła Rzemiosł Artystycznych w Cieplicach), wykonywane były wraz z całą klasą rzeźbiarską – prototypem dla wszystkich innych była szopka obecna w tym oto kościele z roku 1922. Bożonarodzeniowe płaskorzeźby dell’Antonio ze względu na wysoką jakość artystyczną świadczyły o włoskim stylu, a osiągnięcia szkoły prezentowane były publiczności na licznych wystawach w wyposażonych nimi kościołach oraz publikacjach. Historyk sztuki Gunter Grundmann tak je rozpowszechnił, że wywarły duży wpływ na licznych artystów.
Po 1945 roku Cirillo dell’Antonio osiadł w pobliżu swej rodzinnej miejscowości, we wsi Zell am Ziller, będącej dziś znanym ośrodkiem narciarstwa alpejskiego. Dziwnym zbiegiem okoliczności z tej właśnie wsi wywodzili się emigranci tyrolscy, którzy z powodu prześladowań religijnych jesienią 1837 roku przenieśli się do Kotliny Jeleniogórskiej, gdzie założyli wieś Erdmannthal, będącą dziś południową częścią Mysłakowic. Zbudowane przez nich budynki mieszkalne w stylu alpejskim dziś są architektoniczną osobliwością Karkonoszy. Może to jednak nie tylko zbieg okoliczności… Może potomkowie tyrolskich emigrantów, tworzących jeszcze na początku XX wieku odrębną kolonie narodowościową, byli swoistym magnesem, który przyciągnął artystę do pobliskich Cieplic? Wykluczyć tego nie można. Artysta zmarł 7 czerwca 1971 r. w Trewirze”.
Za: http://www.zl.lubań24.pl/1,3256,1,item.html
Zobacz również:
https://mnwr.pl/cirillo-dellantonio/
https://www.jelonka.com/cirillo-dell-antonio-cieplicki-rzezbiarz-74519
